XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa

Testuingurua

(...) gero bere gogoetak egiteko Tibeteko budismoak beretzat hartuko zuena.

Virginiako wiroan indiarren marrazkietan White eta Bry-k erakusten digutenez, euskal harrespil mikrolitikoaren beste bertsio batzuk badira urrutiko kulturetan.

Zurezko zutoinez eginak dira eta horren harian euskaldunek eta indiarrek dituzten dantza zirkularrak datozkigu gogora.

Zutoinezko harrespil hauen inguruan dantzak eta erritoak egiten ziren, jainko handiari edo zeruetakoari otoitzak batez ere, barnean egindako suaren kearen inguruan.

Horregatik tradizio hermetikoko zirkulu magikoa, deformatua eta aldatua izanik ere, historiaurreko substratu amankomunetik (seguru asko harrespilean formalizatutakotik) eratorria zela pentsa dezakegu.

Era berean, Zulaikak gogorarazten digunez, zirkulua mugatzeko ohitura oraindik ere hedaturik dago euskal kulturan.

Hori izan zen jabego eta baserrien sorrera, hau da, euskal bizitza eta ikusmoldearen oinarriarena.

Neurri batean lurrean marraztutako zirkuluaren ideia, sua egiteko, etxebizitza eraikitzeko (historiaurreko artzainen arkuek adibidez), lur bat hesitzeko (harrizko hormaz edo harri zabalez, Baztanen, adibidez) baserri aurrean larraineko zorua harriztatzeko eta harrespileko espazio sakratua mugatzeko, euskaldunaren oinarri antropologikoan dago.

Babeserako eta Oteizak beti adierazi duen berezko nortasuna sendotzeko zeregina izan du.

Ildo honetan, eta harrespil oteizarraren intuizio eta literaturazko aurreforma gisa Barojaren Jaun de Alzateko aipamena esanguratsua da.

Euskal Herriko iraganeko Erdi Aroan Barojak euskaldunak zeruko Urtziren gurtzailetzat aurkezten gaitu, ilbeteko gauetan basoko soiluneetan dantza eginez (...)